Endorfinowe Szaleństwo

''Czy wiesz, że podczas aktywności fizycznej wydzielają się hormony szczęścia, a ćwicząc wyrabiasz sobie poczucie mistrzostwa i zyskujesz nowe, pomocne w życiu umiejętności? Nawet sceptycy mają swoją teorię na temat związku dobrego samopoczucia z ćwiczeniami... Analizując możliwe mechanizmy wpływu wysiłku fizycznego na psychikę, współcześni badacze rozważają kilka hipotez.

Różne hipotezy

Hipoteza endorfinowa zakłada, że obserwowana po ćwiczeniach fizycznych poprawa nastroju wynika z podwyższenia poziomu endorfin, nazywanych potocznie hormonami szczęścia. W przypadku depresji, która według jednej z teorii jest spowodowana zbyt niskim poziomem wydzielania neuroprzekaźników, szczególnie znacząca wydaje się hipoteza monoaminowa. Wiąże ona antydepresyjny efekt wysiłku fizycznego ze wzrostem poziomu monoamin, czyli neuroprzekaźników - dopaminy, noradrenaliny, serotoniny - który obserwuje się już po jednorazowym wysiłku. W celu wyjaśnienia efektów antylękowych bywa przywoływana hipoteza termiczna. Podwyższenie temperatury ciała (podczas intensywnego wysiłku do 40oC) powoduje obniżenie napięcia mięśniowego i przyczynia się do spadku napięcia psychicznego. Potwierdza ją fakt, że w badaniach stwierdzano podobną efektywność takich zabiegów jak sauna, gorąca kąpiel i wysiłek fizyczny. Badacze sugerują, że istotna może być przy tym nie tyle temperatura wnętrza ciała, co mózgu.

Ćwicz i nie myśl

Ćwiczenia fizyczne odciągają naszą uwagę od codziennych zmartwień i kłopotów, pozwalają uwolnić się od myśli powodujących lęk czy obawę. Wyniki badań wskazują, że już sam odpoczynek i uwolnienie się od przykrych myśli powoduje spadek napięcia psychicznego. Antylękowy efekt ćwiczeń fizycznych znika, gdy prosi się osoby badane, aby w trakcie ćwiczeń nie przestawały myśleć o codziennych kłopotach. Ćwiczenia fizyczne pomagają odzyskać przekonanie o możliwości efektywnej kontroli własnego zachowania, uczą nowych umiejętności i ich wykorzystania do realizacji celów osobistych, kształtują poczucie mistrzostwa. Zwiększenie sprawności fizycznej powoduje wzrost poczucia kontroli i mistrzostwa, co prowadzi do polepszenia samopoczucia.

Sceptycy o ćwiczeniach

Najwięksi sceptycy uważają wreszcie, że działa tu jedynie mechanizm dysonansu poznawczego. Co to oznacza? Jeśli podejmujemy ćwiczenia fizyczne w celu poprawy samopoczucia, zaczynamy wierzyć, że ona następuje. W przeciwnym wypadku, inwestując w nie czas i wysiłek, a współcześnie także niejednokrotnie pieniądze, a nie uzyskując oczekiwanych korzyści, odczuwalibyśmy silny dysonans wraz z towarzyszącymi mu negatywnymi emocjami.''