Zdrowy Zakątek

Białko. Białko jest źródłem energii, przyspiesza regenerację mięśni i korzystnie wpływa na samopoczucie, dostarcza cennych aminokwasów potrzebnych do katalizowania wielu reakcji enzymatycznych w organizmie. Dzięki białkom możliwy jest skurcz mięśni, regeneracja tkanek, gojenie ran. Specjalne białka – immunoglobuliny, uczestniczą w odpowiedzi obronnej organizmu na działanie czynników chorobotwórczych. Białko jest niezbędnym składnikiem diety. Zalet białka nie sposób przecenić. Białka stanowią 75% masy tkanek miękkich ciała, czyli stanowią wielocząsteczkowe biopolimery, zbudowane z aminokwasów. Białko jest niezbędnym materiałem potrzebnym do budowy nowych tkanek i struktur mięśniowych, a także do regeneracji zużytych lub uszkodzonych. Białka są podstawowym składnikiem płynów ustrojowych: krwi, płynu śródtkankowego, mleka kobiet karmiących. Białko jest elementem każdej komórki ludzkiego ciała. Jest to główny składnik skóry, mięśni, narządów i gruczołów. Białko jest również we wszystkich płynach organizmu człowieka z wyjątkiem moczu i żółci. Nic więc dziwnego w tym, że człowiek potrzebuje białka, by wspomagać regenerację i wzrost komórek. Produkty zawierające białko są niezwykle istotne w diecie dzieci, nastolatków i kobiet w ciąży. Co należy jeść, aby białko w jedzeniu wystarczyło do prawidłowego funkcjonowania organizmu?

Organizm ludzki jest w stanie sam wyprodukować białko, jednak nie w takiej ilości, by pokryć całe swoje zapotrzebowanie na ten składnik odżywczy. Z tego powodu brakującą ilość białka należy czerpać z pożywienia i dostarczać organizmowi wraz z pokarmem. Produkty zawierające białko to: mięso, jaja, nabiał (mleko, jogurty, maślanki, sery, śmietana), orzechy, zboża, rośliny strączkowe. Białko dodaje energii, poprawia humor i gwarantuje szybką regenerację mięśni, a to jeszcze nie wszystkie jego zalety. Białka są źródłem cennych aminokwasów. Białko w żywności jest różnej jakości, która zależy od aminokwasów zawartych w produkcie. Białka pełnowartościowe zawierają wszystkie aminokwasy egzogenne w odpowiednich ilościach. Ten rodzaj białek występuje w produktach pochodzenia zwierzęcego, np. w mięsie, rybach, drobiu, jajach, serze i mleku. Białko niepełnowartościowe znajduje się w produktach pochodzenia roślinnego, w których brakuje przynajmniej jednego aminokwasu egzogennego. Bogate źródło białka stanowi mięso, najlepiej chude – cielęcina, drób, mięso królika. Mięso tłuste jest uboższe w aminokwasy, ale równie cenne, bo oprócz białek dostarcza organizmowi także tłuszczów. Białko roślinne nie zawiera pełnego zestawu aminokwasów, dlatego jedząc głównie warzywa, pamiętaj również o spożywaniu co jakiś czas produktów pochodzenia zwierzęcego. Aby dostarczyć organizmowi potrzebną ilość białka w diecie, koniecznie łącz różne jego źródła podczas posiłku, np. kurczaka z fasolką szparagową.

Białko w jadłospisie można komponować zgodnie z potrzebami. Jeśli chcesz stracić na wadze, włącz do swojej diety bogatobiałkowe, niskokaloryczne produkty. Sycą one bardziej niż tłuszcze i węglowodany. Ponadto zapobiegają utracie masy mięśniowej podczas stosowania diety odchudzającej. Na poprawę humoru, uspokojenie i poprawę snu najlepszy jest twaróg i mleko. W nabiale znajduje się bowiem dużo tryptofanu - aminokwasu odpowiedzialnego za syntezę "hormonu szczęścia", czyli serotoniny.

Białko w diecie korzystnie wpływa na libido. Jeżeli ostatnio w twojej sypialni dzieje się niewiele, zwiększ spożycie produktów zawierających metioninę, czyli "naturalną viagrę". Regularna konsumpcja mięsa, ryb, soi, jaj, czosnku, cebuli, jogurtów i fasoli sprawi, że znów będziesz mieć ochotę na seks. W celu poprawy koncentracji i pamięci, jedz soję, nasiona słonecznika oraz migdały. Produkty te zawierają bowiem fenyloalaninę, która ma działanie przeciwbólowe, poprawia sprawność intelektualną oraz koncentrację. Białko w żywności jest bardzo istotnym składnikiem odżywczym. Wśród roślin najlepszym źródłem białka jest soja, a wśród serów – tofu. Fasolę oraz inne warzywa strączkowe należy jeść co najmniej trzy razy w tygodniu, a mleko i produkty mleczne trzeba pić codziennie (zwłaszcza dzieci i młodzież w okresie dojrzewania). Ryby są lekkostrawne – jedz je przynajmniej dwa razy na tydzień. Mięso również powinno gościć na stole dwa razy w tygodniu – po około 150 g. Nie należy przesadzać z ilością spożywanego białka. Nadmiar może doprowadzić do wysokiego poziomu cholesterolu i niektórych chorób, na przykład podagry. Duże ilości białka w diecie stanowią także obciążenie dla nerek, dlatego należy dążyć do równowagi. Nadmiar białka pochodzenia zwierzęcego może dodatkowo powodować bezsenność, nerwowość, wzrost ciśnienia tętniczego i przyczyniać się do chorób serca. Nie warto sięgać po suplementy z białkiem. Dla zdrowych osób są one niemal zupełnie bezużyteczne. Wystarczy zdrowa dieta. Wegetarianie powinni spożywać dużo warzyw i roślin strączkowych, by zrekompensować brak mięsa w diecie.Ilość białka w diecie zależy od wieku i stanu zdrowia. Dla większości dorosłych wskazane jest spożywanie 2-3 porcji białka dziennie. Jednorazowa porcja białka nie powinna przekraczać 40 g, ponieważ większe ilości stanowią zbyt duże wyzwanie dla enzymów wątrobowych. Białko najlepiej jest spożywać wraz z węglowodanami w stosunku 1:4. Brak odpowiedniej ilości białka w diecie jest niebezpieczny dla zdrowia. W przypadku dzieci i młodzieży organizm jest narażony na zahamowanie wzrostu, pogorszenie odporności i spowolnienie rozwoju intelektualnego. Dzieci, które spożywają zbyt mało białka nie rozwijają się prawidłowo, zarówno pod względem fizycznym, jak i umysłowym. U dorosłych niedobór białka może prowadzić do załamania odporności immunologicznej oraz zmniejszenia wydolności psychicznej i fizycznej. Białko to ważny budulec organizmu człowieka. Aby go nie zabrakło, należy spożywać produkty zawierające białko. Nie warto jednak jeść ich ponad miarę. Zbyt dużo białka nie wpływa dobrze na stan zdrowia. Dieta wysokobiałkowa sprzyja zaparciom i może przyczyniać się do niedoborów witamin.